Lichtflitsgevoelige aanvallen

Zo’n 5% van de mensen met epilepsie is gevoelig voor lichtflitsen. Zij krijgen een aanval door zogenaamde visuele prikkels, zoals lichtflitsen, zonlicht, streeppatronen of kleurwisselingen. Neurologen noemen lichtflitsgevoelige epilepsie ook wel visueel gevoelige epilepsie of fotosensitieve epilepsie.

Lichtflitsen als uitlokker van een aanval

De aanvallen ontstaan door verschillende visuele prikkels. De aanval is een reactie (reflex) op de prikkeling van het zien (visus): het gaat via de ogen. Er zijn verschillende soorten prikkels zoals laagstaande zon die door de bomen schijnt, een stroboscooplamp in een discotheek, lichtflitsen op de kermis of bepaalde computerspelletjes met flitsen en kleurcontrasten. Ook streepjeskleding of luxaflex zijn sterke dagelijkse prikkels die aanvallen kunnen geven.

 
Lichtflitsgevoelig voor bepaalde frequenties

De gevoeligheid hangt af van de hoeveelheid lichtflitsen per seconde (frequentie). Dit wordt uitgedrukt in Hertz of Hz. De meeste mensen zijn lichtflitsgevoelig bij een frequentie van 10 tot 30 Hz.

 
Soort aanvallen bij lichtflitsgevoelige epilepsie

Bij lichtflitsgevoelige aanvallen krijg je meestal schokken in de armen, benen of het lichaam. Soms ben je even afwezig. Deze aanvallen kunnen overgaan in een tonisch-clonische (grote) aanval.  Daarnaast komen aanvallen voor waarbij je vreemde sterretjes of gekleurde ballen ziet. Meestal ben je dan ook misselijk en krijg je hoofdpijn.

 
Vaker bij kinderen en jongeren

Lichtflitsgevoelheid komt het meest voor bij kinderen en jongvolwassenen. Deze lichtflitsgevoeligheid begint meestal rond het 10e jaar. Het is het hevigst rond de puberteit en kan ook tot op volwassen leeftijd blijven bestaan. Het komt meer voor bij meisjes dan bij jongens. En het komt vooral voor bij bepaalde typen epilepsie, zoals bij:

  • absences op de kinderleeftijd;
  • juveniele myoclonische epilepsie;
  • juveniele absence epilepsie;
  • tonisch-clonische aanvallen bij het wakker worden.
 
Onderzoek en behandeling

Een EEG-onderzoek in het ziekenhuis laat meestal zien of je gevoelig bent voor lichtflitsen. En hoe gevoelig je bent en bij welke frequenties. Tijdens het EEG krijg je namelijk lichtflitsen te zien. Ben je lichtflitsgevoelig? Over het algemeen kun je aanvallen voorkomen als je de uitlokkende prikkels vermijdt. Als je aanvallen blijft houden, helpen medicijnen meestal goed.

 
Tips om aanvallen te voorkomen
  • Dek bij lichtflitsen één oog af met je hand en kijk weg van de lichtbron. Bijvoorbeeld bij filmpjes,  televisieprogramma’s of stroboscooplicht bij feestjes. Let op: Twee ogen dicht geeft deze bescherming niet, omdat het licht door de oogleden gaat. Twee afgedekte ogen kan het zelfs erger maken. Met één hand afdekken is dus het beste. Zo kun je ook met het andere oog genoeg blijven zien.
  • Houd bij het televisiekijken minstens 2 meter afstand en kijk in een goed verlichte ruimte.
  • Een klein beeldscherm geeft minder problemen dan een groot scherm.
  • Verminder de helderheid van je televisie of computerscherm.
  • Een LED-, TFT-, LCD- of plasmascherm is het meest geschikte beeldscherm. Deze hebben een frequentie van minimaal 100 Hz.
  • Heb je een OLED- en QLED-scherm? Houd afstand en verminder het contrast van het scherm. Niet het scherm maar flitsen in programma’s kunnen een aanval uitlokken.
  • Kromme High Definition schermen kunnen last geven. Heb je zo’n scherm? Pas dan de intensiteit aan.
  • Werk je veel op de computer? Neem dan geregeld pauze. Bijvoorbeeld één uur computeren en tien minuten pauze.
  • Veroorzaakt fel zonlicht bij jou aanvallen? Een donkere zonnebril, een hoed met een brede rand en/of zonneklep kunnen prettig voor je zijn.
  • Bij sommige mensen helpt een bril met gekleurde glazen. Je kunt bij een opticien verschillende gekleurde glazen uitproberen. Blauw werkt bij de meeste mensen het beste, maar probeer ook andere kleuren. Kies de kleur die bij jou het rustigste beeld geeft.
  • Vermijd contrastrijke (streep)patronen, zoals streepjesbehang, roltrappen en luxaflex.
  • Lees onze tips over beeldschermgebruik en epilepsie. Download daarvoor de gratis factsheet via de rode knop onderaan dit artikel.
  • Lees hier meer tips over gamen en epilepsie.
  • Heb je een iPhone? Je leest hier tips hoe je je scherm het beste kunt instellen.

 

Lees meer over uitlokkers.

Lees meer over soorten aanvallen.